We horen het vaak: een derde van je leven breng je slapend door. Maar wist je dat jouw matras een directe invloed heeft op je gezondheid? Van fysieke klachten zoals rug- en nekpijn, tot allergieën, en zelfs je algehele energieniveau en stemming – het juiste matras kan een wereld van verschil maken. In deze blog leggen we uit waarom je matras zo belangrijk is voor je welzijn. We bespreken hoe een matras je wervelkolom en spieren ondersteunt (of juist niet, als hij versleten is), wat voor invloed matrassenmaterialen kunnen hebben op allergieën en blootstelling aan chemicaliën, en hoe slechte slaap door een slecht matras je immuunsysteem en mentale gezondheid aantast. Natuurlijk kijken we ook naar oplossingen: welke type matrassen bevorderen een gezonde slaaphouding, waarom natuurlijke en gifvrije matrassen vaak beter zijn (denk aan geen schadelijke stoffen inademen ‘s nachts), en hoe factoren als slaaphouding & gewicht meewegen bij de matraskeuze. Jouw slaapkwaliteit is onlosmakelijk verbonden met je matras – lees verder om te ontdekken of jouw matras wel goed is voor je gezondheid en wat je eventueel kunt verbeteren.
Schadelijke stoffen die je inademt tijdens je slaap
Schadelijke stoffen zoals PUR-schuim (kernbestanddeel van de koudschuim matras) bevat ook polyolen, katalysatoren, blaasmiddel, stabilisatoren en vlamvertragers. Deze mix heeft een sterke geur en kan boven gezondheidsklachten veroorzaken, zo stelt het RIVM.
De matrassen in de winkels liggen er vaak al enige tijd en zullen ‘uitgewasemd’ zijn. Als je op zoek bent naar een nieuw matras informeer dan naar het materiaal van de matras, de keurmerken, de bestanddelen etc. Dit voorkomt een onnodig gezondheidsrisico.
Polyurethaan in de reguliere matrassen
De meest verkochte matrassen bestaan uit Polyurethaan (PU of PUR schuim). De eerste polyurethanen werden gemaakt door het Bayer concern in Leverkusen, Duitsland in 1937. Op kleine schaal werd dit gebruikt als vliegtuig coating tijdens de 2e Wereldoorlog. In 1954 werd flexibel polyurethaan (polyether of koudschuim) commercieel gebruikt voor textiel en matrassen.
Jouw matras is zeer waarschijnlijk elke dag in gebruik. Je mag dus best kritisch zijn bij de aanschaf ervan. Een goede matras heeft alles in huis om lekker op te slapen en fris en energiek weer wakker te worden. Wij adviseren daarom altijd voor een gezond matras te kiezen, van hoogwaardige natuurlijke materialen. Voor een duurzame slaap én een duurzame toekomst.
Een goede houding: matras als fundament voor je wervelkolom
Als we denken aan gezondheid en matrassen, is ergonomie waarschijnlijk het eerste dat te binnen schiet. Terecht: een goede slaaphouding is essentieel om je lichaam te laten herstellen en klachten te voorkomen. Jouw matras moet je wervelkolom neutraal houden, net alsof je staat maar dan horizontaal.
Wat betekent dat precies? In een neutrale positie vormen je rugwervels een natuurlijke dubbele S-curve. Wanneer je ligt, wil je dat het matras deze kromming ondersteunt zonder af te vlakken of te vergroten. Als het matras te hard is, blijven bepaalde delen (zoals schouders, heupen) omhoog staan en krijgt je ruggengraat geen gelijkmatige ondersteuning (bijvoorbeeld een zijslaper op een plankhard matras zal een knik in de nek krijgen omdat de schouder niet kan inzinken). Is het matras te zacht of doorgezakt, dan zakken zware delen teveel weg en buigt je wervelkolom door. Denk aan een hangmat-effect – dat kan leiden tot gespannen spieren en pijn.
Een goed matras vormt naar je lichaam zodanig dat je ruggengraat in zijligging recht is, en in rugligging de natuurlijke kromming behoudt (dus je matras vult de lendeholte en laat je bekken iets inzinken). Dit voorkomt dat spieren de hele nacht in een verkeerde positie gespannen staan of dat tussenwervelschijven ongelijk belast worden. Zeker voor mensen met rugklachten (hernia, lage rugpijn, etc.) is de juiste hardheid en ondersteuning cruciaal.
Uit onderzoek blijkt dat een medium-firm matras vaak het beste is voor algemene lage rugklachten, maar het precieze optimum kan per persoon verschillen (afhankelijk van gewicht, lichaamstype).
Naast de rug speelt ook nek- en schouderhouding een rol. Hier komt kussen bij kijken, maar de matras beïnvloedt het ook: als je schouder niet voldoende in het matras kan zakken (te stevig matras voor een zijslaper), dan krijgt je schoudergewricht veel druk en staat je nek scheef. Dit kan tintelingen in arm of stijve nek opleveren. Andersom, op een te zacht matras voor een buikslaper komt de rug hol te liggen, dat is slecht voor de onderrug.
Een interessant feit: Mensen die ’s ochtends stijf en pijnlijk opstaan maar later op de dag beter voelen, hebben vaak een bed/matrasprobleem. ’s Nachts hebben de spieren en wervels dan niet goed gelegen. Verbeter je dat, dan verminderen vaak die ochtendklachten. Ik zie dat in de praktijk bij klanten: na overschakelen op een matras dat echt bij hun lichaam past, voelen ze ‘s ochtends direct verschil – meer soepelheid, minder zeurende pijn.
Allergieën en astma: een schoon matras voor schone lucht
Wist je dat een matras een broeinest kan zijn voor allergenen als huisstofmijt en schimmels? Dit heeft direct effect op je gezondheid, met name voor mensen met allergie of astma. Elke nacht verliezen we huidschilfers en transpiratievocht in ons bed; huisstofmijtjes smullen daarvan. Ze laten op hun beurt uitwerpselen achter die zeer allergie-opwekkend zijn. Een oud of slecht onderhouden matras kan miljoenen mijten herbergen. Als je gevoelig bent, leidt dit tot symptomen: verstopte neus, niezen, jeukende ogen, onrustige slaap en ‘s ochtends vermoeid of met hoofdpijn wakker worden. Het RIVM adviseert om matrassen goed te laten luchten en nieuwe matrassen zelfs eerst 72 uur te ventileren voor gebruik.
Wat kun je doen? Ten eerste is een schoon, ventilerend matras belangrijk. Materialen als natuurlatex, kokosvezel en wol ademen beter en houden minder vocht vast dan volledig synthetische schuimen. Wol is bovendien van nature mite-resistent en schimmelwerend. Daarnaast: gebruik goede matrasbeschermers die anti-huisstofmijt zijn (denk aan hoezen met Nomite label). En wasbaar beddengoed op 60°C helpt mijten te doden.
Een ander aspect is chemische stoffen in matrassen. Veel conventionele matrassen (schuim of synthetische materialen) kunnen VOC’s (vluchtige organische stoffen) uitstoten, vooral als ze nieuw zijn. Denk aan die “nieuwe matrasgeur” – dat zijn vaak restanten van lijmen, schuim katalysatoren of vlamvertragers. Je ademt dat urenlang in. Hoewel fabrikanten zeggen dat de hoeveelheden laag zijn (en voor de gemiddelde mens geen acuut gevaar), weten we niet wat jarenlange blootstelling doet. Het RIVM raadt niet voor niets aan een nieuw synthetisch matras even te laten uitwasemen.
Sommige mensen krijgen hoofdpijn of luchtwegirritatie van die dampen. En zeker voor baby’s en kleine kinderen is hier veel aandacht voor: zij slapen zoveel uren en hun immuunsysteem is nog in ontwikkeling, dus liever nul schadelijke stoffen in die slaapomgeving.
Gifvrije matrassen (zoals volledig natuurlijke matrassen zonder PU-schuim of met CertiPUR gecertificeerd schuim) elimineren dat risico. Er zijn matrassen met Oeko-Tex Standard 100 klasse 1 certificering, wat betekent dat alle onderdelen (hoes, kern, etc.) vrij zijn van schadelijke stoffen binnen strenge limieten. Wie kampt met chronische luchtwegproblemen of chemische sensitiviteit, merkt vaak verbetering met zo’n matras zonder formaldehyde lijmen of petrochemische schuimen. Huisstofmijtallergie treft ongeveer 1 op 5 mensen in meer of mindere mate.
De slaapkamer is vaak de meest belaste kamer, door bed en bedding. Gelukkig kun je dit aanpakken: regelmatig stofzuigen (ook je matras als dat kan, met een speciale matraszuigmond), je matras draaien en luchten (huisstofmijt houdt van vochtig, dus droog en luchtig houden maakt het minder aantrekkelijk), en uiteindelijk na ~8-10 jaar je matras vervangen. Ja, matrassen gaan ±10 jaar mee, niet alleen qua ondersteuning maar ook hygiënisch.
Kom proefliggen in de showroom
Slechte slaap, slecht herstel: matras en slaapkwaliteit
We kunnen niet praten over “matras is gezondheid” zonder de link te leggen met slaapkwaliteit. Je matras is immers het platform waarop jouw slaap zich afspeelt. Slecht matras = vaak slechte slaap, en dat heeft verregaande gezondheidseffecten. We hebben ergonomie en allergieën al behandeld, maar stel je voor dat je matras bijvoorbeeld kuilvorming heeft, of helemaal niet bij je lichaamsbouw past. Wat merk je dan? Je draait veel, je wordt vaker wakker, misschien pijn, of je slaapt oppervlakkiger omdat je brein onbewust oncomfortabelheid signaleert.
Dit leidt tot minder tijd in diepe slaap en REM-slaap. De gevolgen van chronisch slaaptekort of -verstoring zijn enorm: hogere stresshormonen, verminderde spierherstel, lagere pijnthreshold, meer eetlust (dysregulatie van ghreline/leptine), slechtere concentratie, humeurigheid en op lange termijn verhoogd risico op hypertensie, diabetes type 2 en depressie. Echt, slaap is de basis van gezondheid, en je matras is de basis van slaap.
Neem iemand met een oud binnenveringmatras waar de veren voelbaar zijn. Die persoon kan onbewust elke keer wanneer ze zich omdraaien een micro-wekreactie hebben door het ongemak. Dat kan wel tientallen keren per nacht zijn.
Ze merken misschien alleen dat ze nooit echt uitgeslapen zijn. Er is onderzoek dat laat zien dat mensen die overschakelen van een verouderd matras naar een nieuw, hun slaapefficiëntie en slaapduur verbeteren en minder tussentijds wakker zijn.
Een ander voorbeeld: een matras die niet goed ventileert kan je slaap verstoren doordat je het te warm krijgt (transpireren, even wakker worden om de deken weg te slaan). Of te koud als het onvoldoende isoleert. Thermisch comfort is onderdeel van slaapkwaliteit. Dan is er nog iets: mentale associatie. Een schoon, comfortabel bed nodigt uit tot rust.
Een doorgezakt of piepend bed geeft onbewust minder rustgevend gevoel. Ik ken mensen die zeggen: “Zodra ik in dat hotelbed lig, val ik als een blok in slaap, thuis lukt dat niet zo.” Een reden is vaak: het bed thuis is niet (meer) optimaal. Je lijf merkt dat. Soms kan al een nieuwe topper of opschudden helpen, maar vaak is het matras zelf toe aan verbetering.
Mensen met obesitas hebben vaker slaapapneu en ook meer stress op gewrichten. Een goed matras (steviger kern, goede drukverdeling) helpt hen beter te slapen en een prettiger houding te vinden. Beter slapen kan weer ondersteunen in gewicht reguleren (slechte slaap is gelinkt aan gewichtstoename).
Zo is er een indirect effect van matras op metabole gezondheid. Verder, pijnpatiënten (bv. fibromyalgie, artritis): een matras dat drukpunten reduceert (zoals traagschuim toplaag of natuurlatex die druk goed verdeelt) kan nachtelijk pijn verminderen, waardoor ze dieper slapen en minder vaak wakker van pijn.
Dit verbetert levenskwaliteit enorm. Je matras moet je als het ware helpen herstellen terwijl je slaapt. ’s Nachts regenereren cellen, spieren groeien, het brein verwerkt informatie. Dat proces gaat veel beter als je fysiek comfortabel en ondersteund ligt, zonder onnodige prikkels. Een praktische tip is ook: wees alert op signalen dat je matras je slaap hindert. Wakker worden met pijn, vaak ‘s nachts draaien, constant moe ondanks genoeg uren, partner die klaagt dat je steeds woelt – dat kunnen hints zijn.
Wanneer is het tijd voor een nieuw matras?
Gezien het belang van een goed matras voor je gezondheid, is het essentieel om te weten wanneer jouw matras zijn beste tijd gehad heeft. Veel mensen slapen te lang op een matras dat eigenlijk vervangen moet worden, vaak uit onwetendheid. Hier zijn enkele tekenen dat het tijd is voor een nieuw matras:
Doorgezakte of kuilvorming
Ga eens zonder topper of hoes op je matras liggen en kijk of het oppervlak nog vlak is. Bij zichtbare kuilen of als je voelt dat je altijd naar een bepaald punt rolt, is de ondersteuning ongelijk. Dit betekent dat de kern (veren of schuim) versleten is. Dit kan al na 7-10 jaar gebeuren, bij goedkope matrassen soms sneller. Kuilvorming leidt tot slechte uitlijning en dat voel je meestal ook (pijn, stijfheid). Als je met twee personen bent en merkt dat jullie naar het midden rollen of heel scheef liggen door kuilen, zeker tijd voor vervanging.
Harder of zachter geworden
Schuim verliest veerkracht, latex oxideert langzaam, veren kunnen soepeler worden. Matras voelt niet meer zoals in het begin. Soms merk je dat pas bij het uitproberen van een ander matras hoe erg het eigen exemplaar veranderd is. Een bed dat te hard is geworden (uitgedroogd schuim) kan drukpunten geven, te zacht (uitgezakt) geeft onvoldoende steun. Beide zijn niet goed voor je lichaam.
Nachtelijke onrust of slechte slaap die je eerder niet had
Als je plots vaker wakker wordt met rugpijn of slechte slaap, en je hebt al >8 jaar hetzelfde matras, dan is dat verdacht. Natuurlijk kunnen andere factoren ook meespelen, maar matrassen slijten vaak sluipend en je went aan de verslechtering, tot klachten verschijnen. Luister dus naar nieuwe klachten: ochtendpijn, heuppijn, tintelingen in arm (kan van druk op schouder zijn).
Allergieklachten verergeren
Een oud matras kan, zoals gezegd, vol zitten met mijten en stof. Als je merkt dat je meer last krijgt van allergische symptomen ‘s nachts (of ‘s ochtends vroeg), zelfs nadat je beddengoed goed wast en de kamer schoonhoudt, dan kan de matras de boosdoener zijn. Zeker als hij >10 jaar oud is. Een nieuw, anti-allergisch matras (met wasbare hoes of natuurlijke anti-mijt eigenschappen zoals latex/kokos) kan wonderen doen.
Kreunende en piepende bedden
Bij boxsprings of binnenveringmatrassen hoor je soms letterlijk dat ze oud zijn (veren kraken, boxconstructie wiebelt). Dat betekent vaak ook dat de ondersteuning niet meer consistent is. Los van irritant geluid, je lijf krijgt dan ook niet de gewenste stabiliteit.
Je matras is ouder dan ~10 jaar
Dit is een vuistregel. Sommige topmatrassen kunnen wel 12-15 jaar mee in goede conditie (met topkwaliteit latex of goed onderhoud), maar voor de meeste matrassen is 10 jaar echt de grens. Materialen breken af over tijd door vocht, druk en temperatuurwisselingen. Zelfs al ziet het er nog oké uit, de binnenkant kan degenereren (schuim verslapt). Fabrieksgaranties lopen vaak tot 10 jaar (met afschrijving na x jaar). Dat is ook een indicatie.
Je lichaam of omstandigheden zijn veranderd
Vergeet niet dat wat 8 jaar geleden goed was, nu misschien niet meer optimaal is. Misschien ben je wat zwaarder geworden, of juist lichter, of heb je een blessure gehad. Of je bent zwanger geweest en postuur veranderd. Dan kan je matraskeuze eigenlijk aangepast moeten worden aan je nieuwe situatie. Levensgebeurtenissen kunnen dus een reden zijn om her te evalueren of je huidige bed je nog wel goed doet.
Proefliggen op een ander matras voelt véél beter
Als je bijvoorbeeld bij iemand anders slaapt (hotel, logeerbed) en tot je verrassing geen rugpijn hebt, of beter slaapt, dan is dat een signaal. We horen vaak: “Ik sliep bij familie op een nieuw matras en werd pijnvrij wakker, toen realiseerde ik me dat mijn eigen bed problematisch is.” Ga dus gerust eens proefliggen in een winkel; als dat als een verademing voelt, weet je genoeg.
Mocht je tot de conclusie komen dat een nieuw matras nodig is, investeer dan in kwaliteit die bij jou past. Het gaat immers direct om je gezondheid – zoals deze hele blog benadrukt is je matras meer dan zomaar een meubilair, het is een gezondheidsinstrument.
Vergeet ook de bedbodem niet als je die hebt (lattenbodem/boxspring): een lattenbodem kan na vele jaren ook versleten zijn (lamellen kunnen minder veerkracht hebben), en dat beïnvloedt het matrasfunctioneren. Soms moet je beide vernieuwen voor optimaal resultaat, of in elk geval checken of de bodems in orde zijn.
Als laatste: draai en keer je matras (als het ontwerp dat toelaat) zeker een paar keer per jaar om slijtage gelijkmatiger te houden. Dat rekt de levensduur een beetje. Luister dus vooral naar je lichaam – dat geeft vaak aan wanneer je matras “op” is of niet bij je past (letterlijk: je rug praat tegen je). Neem die signalen serieus, je gezondheid zal je dankbaar zijn.
Alleen of samen met je partner slapen?
Een 100% op maat gemaakt natuurlijk bed en matras voldoen precies aan individuele slaapbehoeften, waardoor ze een hoog comfort en ondersteuning bieden. Of je nu extra lang bent, een zwaarder gewicht hebt, of specifieke voorkeuren voor slaaphouding hebt. Deze matrassen worden aangepast aan jouw unieke lichaamsvorm en -grootte, evenals aan je persoonlijke comfortvoorkeuren.
Dit zorgt voor optimale ondersteuning van de wervelkolom en vermindert drukpunten, wat bijdraagt aan een diepere en herstellende slaap.
Voor koppels met verschillende comfortbehoeften bieden deze matrassen de mogelijkheid om aan beide zijden verschillende aanpassingen te maken, zodat elke partner de ideale ondersteuning en comfort krijgt zonder compromissen. Dit maatwerk benadrukt de flexibiliteit en superioriteit van 100% natuurlijke bedden en matrassen, door persoonlijke voorkeuren te accommoderen en zo te zorgen voor de gezondste slaapervaring voor iedereen.
Kom proefliggen in de showroom
Investeren in je matras is investeren in je gezondheid
We hebben gezien hoe jouw matras en gezondheid onlosmakelijk verbonden zijn. Een goed matras ondersteunt niet alleen je lichaam fysiek door een correcte houding en drukverlaging, maar draagt ook bij aan ongestoorde, diepe slaap – het fundament van herstel en welzijn. Omgekeerd kan een slecht of ongeschikt matras op termijn rugklachten, allergische reacties, slechte slaap en daaraan gerelateerde gezondheidsproblemen veroorzaken of verergeren.
Het is duidelijk: in de hiërarchie van gezonde keuzes (voeding, beweging, stressmanagement, etc.) verdient slaap en dus de kwaliteit van je bed een hoge plaats. Toch stellen we die investering vaak uit of onderschatten we de impact. Hoe vaak geven mensen geen duizenden euro’s uit aan een vakantie of gadget, terwijl ze al 15 jaar op een doorgezakt matras liggen? Realiseer je dat je elke euro die je in een goed matras steekt zich dubbel en dwars terugbetaalt: in beter slapen, minder pijn, meer energie overdag en mogelijk minder doktersbezoek of medicatie.